Antarktika’nın dondurucu buzulları, bilim dünyasını heyecanlandıran bir keşfe ev sahipliği yaptı. Yaklaşık 100 milyon yıl öncesine ait uzun boyunlu bir sauropod dinozor fosili, kıtanın tarih öncesine dair yeni bir pencere açtı. Bu keşif, Antarktika’nın bir zamanlar yemyeşil bir ekosisteme sahip olduğunu ve dev otçul dinozorların bu bölgede dolaştığını ilk kez ortaya koydu.
Journal of Vertebrate Paleontology’de yayımlanan çalışma, uluslararası bir araştırma ekibinin titiz analizleriyle bu fosilin, sauropod türlerinden birine ait olduğunu doğruladı.
Keşif, Arjantinli paleontolog Dr. Diego Pol liderliğinde, Antarktika’nın James Ross Adası’nda gerçekleştirilen bir kazı sırasında ortaya çıktı.
Ekip, 2012 yılında başlayan saha çalışmalarında, Kretase döneminde (145-66 milyon yıl önce) yaşamış bir dinozora ait omur ve kaburga kemiklerini gün yüzüne çıkardı.
Dr. Pol, “Bu fosil, Antarktika’nın tarih öncesinde düşündüğümüzden çok daha karmaşık bir ekosisteme sahip olduğunu gösteriyor. Uzun boyunlu dinozorların bu kadar güneyde yaşadığını ilk kez belgeledik” diyerek keşfin önemini vurguladı.
SAUROPODLARIN ANTARKTİKA MACERASI
Sauropodlar, uzun boyunları, küçük kafaları ve devasa gövdeleriyle tanınan otçul dinozorlar olarak biliniyor.
Diplodocus ve Brachiosaurus gibi türleriyle ünlü bu grup, genellikle tropikal ve ılıman iklimlerde yaşadıkları düşünülüyordu. Ancak Antarktika’daki bu bulgu, bilim insanlarının sauropodların coğrafi dağılımına dair fikirlerini yeniden değerlendirmesine neden oldu.
Londra Doğa Tarihi Müzesi’nden paleontolog Prof. Paul Barrett, “Antarktika’nın o dönemde daha ılıman bir iklime sahip olduğunu biliyorduk, ancak bu kadar büyük bir dinozorun burada yaşadığını görmek gerçekten şaşırtıcı. Bu, sauropodların adaptasyon yeteneklerinin ne kadar olağanüstü olduğunu gösteriyor” dedi.
Fosilin analizi, dinozorun boynunun yaklaşık 6-8 metre uzunluğunda olduğunu ve toplamda 20 metreye yakın bir boya sahip olduğunu ortaya koydu.
Araştırmacılar, fosilin Titanosauriformes adı verilen bir sauropod alt grubuna ait olduğunu düşünüyor. Bu grup, ağaç yapraklarıyla beslenen ve devasa boyutlarıyla dikkat çeken türleriyle biliniyor.
ABD’deki Stony Brook Üniversitesi’nden paleontolog Dr. Andrew Moore, “Bu dinozorların uzun boyunları, yüksek ağaç tepelerine ulaşarak enerji tasarrufu sağlamalarına olanak tanıyordu. Antarktika’da bu tür bir adaptasyonun varlığı, bölgenin bitki örtüsünün de oldukça zengin olduğunu düşündürüyor” yorumunda bulundu.
BUZUL KITADA BİR LABORATUVAR: ANTARKTİKA’NIN SIRLARI
Antarktika, aşırı iklim koşulları nedeniyle paleontolojik keşifler için zorlu bir bölge olsa da, bilim insanları için adeta bir açık hava laboratuvarı.
Son yıllarda eriyen buzullar, tarih öncesine ait birçok kalıntıyı gün yüzüne çıkardı. Bu keşif, Antarktika’da bulunan ilk uzun boyunlu dinozor fosili olmasının yanı sıra, kıtanın Kretase dönemindeki ekosistemine dair önemli ipuçları sundu.
Avustralya’daki Monash Üniversitesi’nden Dr. Thomas Rich, “Antarktika’daki fosiller, Dünya’nın geçmiş iklimini ve yaşam formlarını anlamak için eşsiz bir kaynak. Bu bulgu, kıtanın bir zamanlar dinozorlarla dolu bir yaşam alanı olduğunu kanıtlıyor” dedi.
Fosilin X-ışını taramaları, omurların hafif ve içi boş bir yapıda olduğunu, bu yapının dinozorun devasa boynunu taşıyabilmesini sağladığını gösterdi. Bu özellik, sauropodların kuşlarla ortak bir atadan geldiğini destekleyen bir bulgu olarak dikkat çekti.
Araştırmacılar, dinozorun boynunun biyomekaniğini anlamak için bilgisayar simülasyonları kullandı.
Dr. Barrett, “Bu boyunların nasıl hareket ettiğini ve bu kadar büyük bir yapıyı nasıl dengelediklerini anlamak, hâlâ çözülmesi gereken bir bulmaca. Ancak bu fosil, bize bu konuda yeni veriler sunuyor” diye ekledi.
NEDEN BU KADAR UZUN BOYUN?
Uzun boyunlu dinozorların evrimsel başarısının ardındaki sır, bilim insanlarını yıllardır meşgul ediyor.
Başlıca teori, bu boyunların beslenme stratejisiyle ilgili olduğu yönünde. Sauropodlar, uzun boyunları sayesinde geniş bir alanda hareket etmeden bitki örtüsüne erişebiliyordu. Ancak bazı uzmanlar, boyun uzunluğunun cinsel seçilimle de bağlantılı olabileceğini düşünüyor.
Prof. Barrett, zürafaların boyunlarını kullanarak rakipleriyle mücadele ettiğini hatırlatarak, “Sauropodların da benzer bir davranış sergilemiş olması mümkün. Uzun boyunlar, hem beslenme hem de sosyal etkileşimlerde avantaj sağlamış olabilir” dedi.
Brezilya’daki São Paulo Üniversitesi’nden paleontolog Dr. Max Langer ise, “Antarktika’daki bu fosil, sauropodların küresel dağılımını anlamak için bir dönüm noktası. Bu türlerin aşırı iklimlere nasıl uyum sağladığını anlamak, evrimsel biyolojiye yeni bir bakış açısı kazandırabilir” yorumunu yaptı.
GELECEK KEŞİFLERE KAPI ARALIYOR
Antarktika’daki bu keşif, bilim insanlarını daha fazla fosil arayışına yöneltti. Araştırma ekibi, James Ross Adası’nda yeni kazı çalışmalarına başlamayı planladı.
Dr. Pol, “Bu sadece bir başlangıç. Antarktika’nın buzları altında daha keşfedilecek çok şey var. Her yeni fosil, Dünya’nın tarihine dair bir başka sayfayı açıyor” diyerek gelecek çalışmaların önemine işaret etti. Bu tarihi keşif, Antarktika’nın sadece bir buz çölü olmadığını, milyonlarca yıl önce dev dinozorların evi olduğunu bir kez daha hatırlattı.
Bilim dünyası, bu uzun boyunlu dinozorun sırlarını çözmek için çalışmalarını sürdürüyor.
